कापूस पिकामध्ये पात्यांची गळ: सध्या अनेक शेतकऱ्यांच्या शेतांमध्ये कापूस पिकात मोठ्या प्रमाणात पात्यांची गळ होत असल्याचे दिसून येत आहे. शेतकऱ्यांच्या कापूस पिकांवर आलेल्या या संकटावर उपाय शोधणे महत्त्वाचे आहे. मागील पाच ते सहा दिवसांमध्ये झालेल्या पावसामुळे पिकांमध्ये ही समस्या निर्माण झाली आहे.
कापूस पिकामध्ये पात्यांची गळ पावसामुळे फुलांची हानी
पावसामुळे फुलात पाणी साचले आणि त्यानंतर बोंडाला चिपकले. परिणामी, बोंड खराब होऊन पात्यांची गळ होत असल्याचे दिसत आहे. फुलांमधील हे पाणी बोंडाला चिपकून बसल्यामुळे बोंड नासतो, ज्यामुळे उत्पादनावर विपरीत परिणाम होतो. जर यावर वेळेत उपायोजना केली नाही तर आपल्या कापूस उत्पन्नावर याचा विपरीत परिणाम झाल्याचे दिसून येते.
हॉर्मोन्स आणि एंझाइम्सची भूमिका
कापूस पिकामध्ये AB आणि ethylene हे हॉर्मोन्स तयार होतात, ज्यामुळे cellulase नावाचे एंझाइम तयार होते. हे एंझाइम पिकाच्या फांदीला जोडलेल्या कोशिकांना कमजोर करते, ज्यामुळे पातेगळ होते. यामुळे पिकाची वाढ थांबते आणि उत्पन्नावर परिणाम होतो.
कापूस पिकामध्ये पात्यांची गळ अन्नाचा कमी पुरवठा
जास्त पावसामुळे जमिनीतून अन्न उचलण्याची प्रक्रिया आणि ढगाळ हवामानामुळे पानांमधील अन्न तयार होण्याची प्रक्रिया थांबते. परिणामी, पिकाला अन्न पुरवठा कमी होतो. कापूस पिक जितके पाते पोषण करू शकते तितकेच ठेवते, आणि उर्वरित पाते गळून जातात.
कापूस पिकामध्ये पात्यांची गळ रासायनिक खतांचा वापर
या समस्येवर उपाय म्हणून शेतकऱ्यांनी योग्य प्रमाणात रासायनिक खतांचा वापर करावा. नत्र, स्फुरद, पालाश, सल्फर, मॅग्नेशियम आणि सूक्ष्म अन्नद्रव्यांचा वापर करणे गरजेचे आहे. योग्य प्रमाणात खत देऊन पिकाचे पोषण सुधारावे.
जिवाणू खत आणि फवारणी
खतांच्या वापरासोबतच, जिवाणू खतांचा वापर करणे देखील उपयुक्त ठरते. यासोबतच शेतकऱ्यांनी टाटा बहारची फवारणी करावी, ज्यामध्ये पंधरा लिटर पाण्यासाठी 40 मिलीची मात्रा वापरावी. यात amino acids असतात, जे कापूस पिकातील तणाव कमी करतात आणि पातेगळ थांबवण्यात मदत करतात.
फवारणीसाठी योग्य खतांचा वापर
कापूस पिकामध्ये पाते आणि बोंडांचे पोषण योग्यरीत्या होण्यासाठी शेतकऱ्यांनी ०-५२-३४ खताचे १५ लिटर पाण्यासाठी १०० ग्रॅम वापरावे. कापसाला फॉस्फरस आणि पोटॅशियमची आवश्यकता असते, ज्यामुळे पिकाला ऊर्जा मिळते आणि तयार झालेली ऊर्जा पाते व बोंडाकडे पोहोचवण्यात मदत होते. फॉस्फरस ऊर्जा निर्मिती आणि संचयनात महत्त्वाची भूमिका बजावतो, तर पोटॅशियम ऊर्जा वितरणात सहाय्य करतो.
यासोबतच, बोरॉन खताचा वापरही केला जाऊ शकतो. १५ लिटर पाण्यासाठी २० ग्रॅम बोरॉन घेणे फायद्याचे ठरते, कारण हे कॅल्शियम आणि पोटॅशियमची पातळी योग्य ठेवते आणि फुल आणि एंझाइम निर्मितीला मदत करते.
कापूस पिकामध्ये पात्यांची गळ दाटण टाळण्यासाठी योग्य उपाय
कपाशीच्या पिकांमध्ये दाटण झाल्यामुळे सूर्यप्रकाश पुरेसा मिळत नाही, परिणामी अन्न निर्मिती कमी होते आणि पातेगळ वाढते. यासाठी, पिकातील गळ फांदीचा शेंडा कट करून घेणे आवश्यक आहे. अशा प्रकारे दाटण कमी होईल आणि सूर्यप्रकाश पिकांवर योग्य प्रमाणात पडेल.
पिकाची उंची कमी करणे
जर कापूस पिकाची उंची ४ ते ५ फूट असेल, तर शेंडा कट करून घेणे फायदेशीर ठरेल. यामुळे अन्न वाढीमध्ये न जाता पाते आणि बोंडांचे पोषण होईल, ज्यामुळे पातेगळ कमी होईल.
वाढ थांबवण्यासाठी औषधांचा वापर
कापूस पिकाची अनावश्यक वाढ थांबवण्यासाठी शेतकरी चमत्कार किंवा लिवोसिन या औषधांची फवारणी करू शकतात. यामुळे पाते आणि बोंडातील अंतर कमी होऊन पातेगळ कमी होईल.
अळी नियंत्रणासाठी उपाय
जर पिकांमध्ये डंक मारलेली पाते आढळली, तर कापसामध्ये हेलिकोवर्पा आर्मीगेरा अळीचा प्रादुर्भाव झाला असल्याची शक्यता आहे. या अळीच्या नियंत्रणासाठी प्रोफेनोफोस किंवा डेनिटॉल, इमामेक्टिन, एम्पलीगो सारख्या औषधांचा वापर प्रभावी ठरेल.
कापूस पिकातील पातेगळ रोखण्यासाठी आणि पिकाची उत्पादकता वाढवण्यासाठी या सर्व उपाययोजना शेतकऱ्यांनी अवलंबाव्यात.